Η τροφική αλλεργία μία αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος μέσω ειδικού ανοσολογικού μηχανισμού, σε μία αλλεργιογόνο ουσία που είτε είναι από μόνη της τροφή, είτε εμπεριέχεται σε αυτή, έστω και σε ελάχιστη ποσότητα. Μια τροφική αλλεργία μπορεί να προκαλέσει ήπια ή μέτρια αντίδραση, αλλά και γενικευμένη κνίδωση έως και αναφυλακτικό σοκ.
Έχει επιστημονικά τεκμηριωθεί ότι τροφική αλλεργία μπορεί να προκληθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, ακόμη και εάν το ίδιο άτομο δεν είχε τα προηγούμενα χρόνια πρόβλημα αλλεργίας με τη συγκεκριμένη τροφή. Συνήθως εμφανίζεται στα παιδιά και το πρόβλημα αμβλύνεται καθώς μεγαλώνουν, αλλά μπορεί και να παραμείνει και σε όλη την υπόλοιπη ενήλικη ζωή τους. Γι΄ αυτό και οι αυθαίρετες δοκιμές για το εάν εξακολουθεί να υφίσταται μία αλλεργία που είχε προκαλέσει αναφυλαξία πριν από χρόνια, μπορεί να καταστούν επικίνδυνες.
Οι συνηθέστερες τροφικές αλλεργίες προκύπτουν από τρόφιμα όπως το αυγό, το γάλα αγελάδας, τα θαλασσινά όστρακα, τα σιτηρά, οι ξηροί καρποί και ιδιαίτερα τα φιστίκια, το ψάρι, η σόγια, αλλά και από τροφικά πρόσθετα.
Αλλεργία μπορεί να εμφανιστεί από οποιαδήποτε τροφή. Και επειδή δεν είναι ούτε εφικτό ούτε καλό για την διατροφή του, ένα άτομο να αποκλείσει μόνο του πιθανές αλλεργιογόνες τροφές, πρέπει να επισκέπτεται τον αλλεργιολόγο για να διερευνηθούν τα πραγματικά αίτια.
Συμπτώματα τροφικής αλλεργίας
Η τροφική αλλεργία πρέπει να διαχωρίζεται από τη δυσανεξία π.χ στη λακτόζη, ή την τροφική δηλητηρίαση. Τα συμπτώματα της τροφικής αλλεργίας είναι διαφορετικά από άτομο σε άτομο, έχουν σχέση με τον ανοσολογικό μηχανισμό που αναπτύσσει το καθένα και δεν υπάρχουν σταθεροί κανόνες.
Μπορεί να εκδηλωθούν αμέσως μετά τη βρώση της τροφής (άμεσου τύπου), αλλά και αργότερα (επιβραδυνόμενου τύπου). Μπορεί να εκδηλωθούν μόνο εάν αμέσως μετά τη βρώση, το άτομο αυτό καταβάλλει έντονη σωματική προσπάθεια ( π.χ γυμναστική). Επίσης, άτομα με αλλεργική ρινίτιδα, επιπεφυκίτιδα ή άσθμα, συχνά εμφανίζουν το LTP-σύνδρομο που εκδηλώνεται με έντονο κνησμό στον στοματοφάρυγγα, ερεθισμό στον ουρανίσκο και αγγειοοίδημα στα χείλη, μετά από την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, εξαιτίας μιάς μικρής δομικής πρωτεϊνης που εμπεριέχουν. όπου το υπεύθυνο αλλεργιογόνο είναι μια μικρή δομική πρωτεΐνη πολλών φρούτων και λαχανικών.
Στα παιδιά και στα βρέφη η τροφική αλλεργία μπορεί να εκδηλωθεί με εντεροκολίτιδα, δηλαδή με διαρροϊκές κενώσεις και ρουκέτες εμέτου, συνήθως μετά τη λήψη αγελαδινού γάλακτος ή σόγιας. Ακόμη και μωρά που θηλάζουν μπορεί να εκδηλώσουν συμπτώματα τροφικής αλλεργίας από τα τρόφιμα που κατανάλωσαν οι μητέρες. Ένδειξη αποτελεί η πρόσμιξη αίματος και βλέννας στα κόπρανα, ενώ είναι υγιή.
Η άμεσου τύπου τροφική αλλεργία είναι συχνότερη και εκδηλώνεται λίγα λεπτά μετά τη λήψη της τροφής, έως και μία ώρα μετά. Μπορεί να προκαλέσει ήπιο έως και σοβαρό κνησμό, ερυθρότητα, εξανθήματα στο δέρμα ή και αγγειοοίδημα στα χείλη και στα μάτια. Μπορεί όμως να προκαλέσει και αναφυλακτικό shock, επικίνδυνο και για τη ζωή ενός ατόμου.
Εάν ένα άτομο γνωρίζει την αλλεργία του, είναι πιθανόν εφοδιασμένο με ένεση κορτιζόνης από τον Αλλεργιολόγο. Εάν όχι, πρέπει να μεταφερθεί στο πλησιέστερο σημείο για παροχή ιατρικής φροντίδας. Τα συμπτώματα τα οποία θα πρέπει να σας κινητοποιήσουν είναι ποικίλα και αφορούν όλα τα ζωτικά όργανα: Κοκκίνισμα των ματιών και αγγειοοίδημα των βλεφάρων, ρινική καταρροή, βήχας, βράχνιασμα της φωνής, συριγμός στην αναπνοή, δύσπνοια, ζάλη, διαταραχές του σφυγμού, υπόταση, κοιλιακό άλγος, ναυτία, εμετός, διάρροια και απώλεια αισθήσεων.
Η επιβραδυνόμενου τύπου τροφική αλλεργία, μπορεί να εκδηλωθεί 2-4 ώρες μετά τη λήψη της τροφής αλλά σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να είναι και 6- 8 ώρες μετά τη λήψη της τροφής. Η αλλεργία που εκδηλώνεται με τη μεγαλύτερη καθυστέρησης, είναι αυτή στο κόκκινο κρέας, ειδικά σε άτομα που τους έχει τσιμπήσει κρότωνας (τσιμπούρι). Τα συμπτώματα είναι η εμμένουσα φλεγμονή συνήθως του δέρματος και του γαστρεντερικού συστήματος.
Διάγνωση και θεραπεία της τροφικής αλλεργίας
Η διάγνωση των φαρμακευτικών αλλεργιών απαιτεί μεγάλη εμπειρία και γνώση. Ξεκινά από τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού για την αναγνώριση της τροφής που προκαλεί την αλλεργία αλλά και άλλων παρεμφερών τροφών που πιθανώς θα του προκαλέσουν αντίδραση.
Ακολουθεί η διερεύνηση και επιβεβαίωση των αλλεργιογόνων τροφών με διαγνωστικά τέστ νυγμού. Επίσης, η λήψη αίματος για τον προσδιορισμό ειδικών αντισωμάτων στο αίμα, την IgE επαγόμενη και τη Μη IgE επαγόμενη.
Οι ειδικές τροφικές προκλήσεις είναι το gold standard για τη διάγνωση της τροφικής αλλεργίας. Η ειδική πρόκληση είναι η διαδικασία κατά την οποία χορηγούμε το ύποπτο αλλεργιογόνο τρόφιμο με ελεγχόμενο τρόπο (συγκεκριμένη ποσότητα σε συγκεκριμένο χρόνο) ώστε να επιβεβαιώσουμε τη ασφάλεια της λήψης του. Οι προκλήσεις γίνονται από Αλλεργιολόγο συνήθως σε Νοσοκομειακό περιβάλλον, προκειμένου να είναι ασφαλείς για τον ασθενή. Συνήθως γίνονται όταν έχουμε θετικά τεστ, αλλά πιστεύουμε ότι ο ασθενής μπορεί να ανεχθεί τη λήψης της ουσίας που εμπεριέχει ένα τρόφιμο.
Η εκπαίδευση του αλλεργικού ατόμου για την έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων ενός επεισοδίου αναφυλαξίας, και πως θα αποφύγει τον κίνδυνο. Χορηγούνται φάρμακα αντιμετώπισης ενός τέτοιου επεισοδίου και της αυτοενιέμενης αδρεναλίνης για χρήση από τον ίδιο τον ασθενή.
