Η ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα (Eosinophilic Esophagitis – EoE) είναι μια χρόνια, ανοσολογικά μεσολαβούμενη φλεγμονή του οισοφάγου, που τα τελευταία χρόνια αναγνωρίζεται όλο και συχνότερα. Οφείλεται σε υπερβολική διήθηση του οισοφαγικού βλεννογόνου από ηωσινόφιλα, έναν τύπο λευκών αιμοσφαιρίων που φυσιολογικά συμμετέχουν στις αλλεργικές αντιδράσεις. Η παρουσία τους σε τόσο υψηλά επίπεδα στον οισοφάγο προκαλεί χρόνια φλεγμονή, η οποία, αν δεν αντιμετωπιστεί, οδηγεί σε μόνιμες αλλοιώσεις και στένωση του αυλού. 

Η νόσος μπορεί να εμφανιστεί σε κάθε ηλικία, με διαφορετική εικόνα. Στα παιδιά συχνά εκδηλώνεται με δυσκολία στη σίτιση, εμετούς, κοιλιακό πόνο και προβλήματα ανάπτυξης, ενώ στους εφήβους και στους ενήλικες κυριαρχεί η δυσφαγία – η αίσθηση ότι η τροφή “κολλάει” στον οισοφάγο – και τα επεισόδια οισοφαγικής απόφραξης. Δεν είναι σπάνιο να περάσουν χρόνια μέχρι τη σωστή διάγνωση, καθώς συχνά αποδίδεται λανθασμένα σε “ανθεκτική γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση”. 

Η EoE έχει στενή σχέση με τις αλλεργίες. Πολλοί ασθενείς έχουν ατοπικό υπόβαθρο, με ιστορικό αλλεργικής ρινίτιδας, άσθματος ή ατοπικής δερματίτιδας. Τα τρόφιμα φαίνεται να αποτελούν σημαντικούς εκλυτικούς παράγοντες, αλλά όχι με τον κλασικό μηχανισμό της άμεσης IgE-μεσολαβούμενης αλλεργίας. Η φλεγμονώδης αντίδραση είναι επιβραδυνόμενη και πιο σύνθετη, με κυτταρικούς μηχανισμούς που ενεργοποιούνται ώρες ή μέρες μετά την κατανάλωση. Συχνά εμπλέκονται γάλα, σιτάρι, αυγό, σόγια, ξηροί καρποί και θαλασσινά, αν και η υπεύθυνη τροφή διαφέρει μεταξύ ασθενών. 

Η διάγνωση βασίζεται στην ενδοσκόπηση με λήψη πολλαπλών βιοψιών από τον οισοφάγο, οι οποίες δείχνουν αυξημένα ηωσινόφιλα. Σημαντικό είναι να αποκλειστούν άλλες αιτίες ηωσινοφιλίας, όπως η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Η παρακολούθηση της νόσου δεν πρέπει να βασίζεται μόνο στην ύφεση των συμπτωμάτων, γιατί η φλεγμονή μπορεί να συνεχίζεται “σιωπηλά” και να οδηγεί σε ίνωση ακόμη κι όταν ο ασθενής νιώθει καλύτερα. 

Η θεραπεία περιλαμβάνει συνήθως τοπικά κορτικοστεροειδή που καταπίνονται, αναστολείς αντλίας πρωτονίων και, σε επιλεγμένες περιπτώσεις, νεότερα βιολογικά φάρμακα. Οι διατροφικές παρεμβάσεις – από στοχευμένο αποκλεισμό τροφών έως πιο εκτεταμένες δίαιτες – μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά, ειδικά όταν οι τροφικοί παράγοντες είναι σαφώς εμπλεκόμενοι. Σε περιπτώσεις στένωσης, μπορεί να χρειαστεί ενδοσκοπική διαστολή, πάντα σε συνδυασμό με αντιφλεγμονώδη αγωγή. 

Η πρόγνωση της ηωσινοφιλικής οισοφαγίτιδας είναι καλή, εφόσον αντιμετωπίζεται συστηματικά και παρακολουθείται στενά. Ωστόσο, πρόκειται για χρόνια πάθηση, που στις περισσότερες περιπτώσεις απαιτεί μακροχρόνια ή και δια βίου θεραπεία για να διατηρείται η φλεγμονή υπό έλεγχο. Η συνεχής λήψη φαρμάκων πρέπει να γίνεται με προσοχή και υπό τακτική ιατρική παρακολούθηση, ώστε να διασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα και να αποφεύγονται ανεπιθύμητες ενέργειες. Η διακοπή της θεραπείας συχνά οδηγεί σε υποτροπή, με κίνδυνο προοδευτικής ίνωσης και στένωσης του οισοφάγου. 

Με έγκαιρη διάγνωση, σωστή θεραπεία και τακτική παρακολούθηση, οι ασθενείς με EoE μπορούν να έχουν φυσιολογική ποιότητα ζωής, αποφεύγοντας τις σοβαρές επιπλοκές που μπορεί να προκαλέσει μια αδιάγνωστη ή ανεπαρκώς ελεγχόμενη νόσος.